Phare d’Ar-Men
De rotskust van Bretagne is prachtig… en gevaarlijk. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Bretagne veel vuurtorens kent. Een deel van deze vuurtorens staat volledig in zee. Sommige kun je bezoeken met een gids, zoals de Phare Saint Matthieu in de Finistère. In de Phare de Kerbel, bij Port-Louis, is het zelfs mogelijk te overnachten.
Het klinkt romantisch, zo’n vuurtoren. Maar de geschiedenis vertelt andere verhalen. Het beroep van vuurtorenwachter in Bretagne was niet erg geliefd. Dat bleek alleen al uit de bijnamen die de vuurtorenwachters ‘hun’ torens gaven. De vuurtorens op zee heetten ‘de hel’, op een onbewoond eiland ‘het vagevuur’ en aan de kust ‘het paradijs’. Oké, die laatste vuurtorens vielen nog wel mee. Maar op zee was het dus andere koek. De ‘hel onder de hellen’ heet Phare d’Ar-Men, gelegen bij Ile de Seine, Point du Raz. Vuurtorenwachters draaiden er diensten van twee weken op en dan weer twee weken af. Tenminste, als het weer het toeliet. Het verhaal gaat dat in 1923 een vuurtorenwachter maar liefst 101 dagen op Phare d’Ar-Men doorbracht. Ongelooflijk. De 102de nacht werd hij bevrijd. Die nacht verbleef hij tijdelijk in een donker kamertje achter de ‘gendarmerie’ van Ile de Sein. Hij was een held en werd ook als zodanig beloond… met vele glazen drank. Dronken liep hij over het eiland. Dat laatste had hij beter niet kunnen doen. Eenmaal op het vasteland werd ‘de held’ veroordeeld tot een week cel vanwege dronkenmanschap. ‘Ach,’ moet de beste man gedacht hebben ‘wat zijn nu zeven dagen cel in vergelijking met 101 dagen in de hel?’
Overigens, wist je dat de Franse schrijver Jean-Pierre Abraham (1936-2003), samen met zijn compagnon, vier jaar lang de Phare d’Ar-Men bewoonde? De schrijver hield van de eenzaamheid, de beslotenheid, de zee, de wind en de mist. In een van zijn boeken vertelt Abraham: ‘Ik ken de huiveringwekkende nevel, de mist, het oorverdovende lawaai van motoren en loeiende sirenes. Als de mist twee tot drie dagen aanhoudt, is Ar-Men een hel. Dan loeit de sirene drie keer per minuut.’ Abraham hield zelfs een ‘journal de brume’ bij, een dagboek van de mist. Een wonderlijke kerel. Maar ik snap hem wel. Voor mij is de zee ook mijn inspiratiebron. Maar wonen in een vuurtoren op zee? Nee, dan ruil ik ‘de hel’ liever om voor een boerderij op het Bretonse platteland.